Istnieją różne systemy wsparcia społecznego. Mogą one mieć charakter spontaniczny lub ciągły. Systemy te tworzą ludzie i instytucje, których zadaniem jest świadczenie kompetentne pomocy zarówno w trudnych, jak i zwykłych warunkach życia. Systemy te mogą przybierać różnorakie postaci. Resort pomocy społecznej pomagając dzieciom z niepełnosprawnością i ich rodzinom ma trudne i ogromnie ważne zadanie.
Aktualnie obowiązująca ustawa o pomocy społecznej (z dnia 12 marca 2004 roku, z późniejszymi zmianami) przewiduje świadczenia, które mogą być pomocne także rodzicom z dzieckiem z niepełnosprawnością. Do takich należą:
PROGRAM „ZA ŻYCIEM”
Program kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem”, który ma za zadnie obejmować swoimi działaniami rzeczywistą i pełną pomoc w celu integracji społecznej i zawodowej osób z niepełnosprawnością oraz wsparcie ich rodzin. Dodatkowo przewidziana jest również pomoc dla kobiet w okresie ciąży (w tym powikłanej), porodu i połogu oraz rozwój wsparcia dla matek z małoletnimi dziećmi. Program ma też za zadanie zapewnić podniesienie jakości i dostępności świadczeń opieki zdrowotnej, zwiększenie efektywności i dostępności do rehabilitacji dzieci, u których zdiagnozowano ciężką i nieodwracalną niepełnosprawność albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, powstałych w prenatalnym okresie rozwoju lub w czasie porodu. W programie przewidziane jest również wsparcie dla rodzin w opiece nad osobą niepełnosprawną czy zabezpieczenie potrzeb mieszkaniowych.
ZASIŁEK PIELĘGNACYJNY
Zasiłek pielęgnacyjny jest to świadczenie rodzinne, który przysługuje osobie z niepełnosprawnością lub jej opiekunowi w celu częściowego pokrycia wydatków, będących wynikiem niezdolności do samodzielnej egzystencji. Kwota zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 215,84 zł miesięcznie. Jest przyznana niezależnie od wysokości dochodów.
ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE
Rodzina z dzieckiem z niepełnosprawnością może także otrzymywać świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przez rodziców lub opiekunów dziecka. Dotyczy to osób, które nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu wykonywania opieki nad osobą niepełnosprawną. Kwota takiego świadczenia na chwilę obecną wynosi 1971 zł miesięcznie. Świadczenie to przysługuje rodzicom tylko wtedy, gdy w orzeczeniu jest zaznaczone pkt 7, który brzmi; konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie zmniejszoną możliwością samodzielnej egzystencji – wymaga; oraz pkt 8, który brzmi: konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji .
ZASIŁEK RODZINNY
Rodzinie przysługuje także zasiłek rodzinny, który otrzymuje jeden z rodziców bądź opiekun prawny dziecka lub też osoba, która faktycznie zajmuje się dzieckiem. Zasiłek ten mogą otrzymywać wyżej wymienione osoby na dziecko, które: nie ukończyło 18. roku życia, dziecko, które uczy się w szkole, jednak nie dłużej niż do końca 21. roku życia oraz osoba z niepełnosprawnością w stopniu znacznym lub umiarkowanym, które kontynuuje naukę w szkole, nie dłużej niż do 24. roku życia. Aktualna wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie: 95,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia, 124,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 18. roku życia, 135,00 zł na dziecko w wieku powyżej 18. roku życia do ukończenia 24. roku życia. Niezbędnym warunkiem przyznania dodatków do zasiłku rodzinnego jest spełnienie kryterium dochodowego, który w przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 764 zł.
DODATEK Z TYTUŁU KSZTAŁCENIA I REHABILITACJI DZIECKA
Matce albo ojcu lub opiekunowi prawnemu dziecka, czy też osobie z niepełnosprawnością uczącej się przysługuje dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka. Przyznawany jest on na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku: do ukończenia 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności oraz powyżej 16. roku życia do ukończenia 24. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności. Wysokość dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego wynosi: 90,00 zł miesięcznie na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia, 110,00 zł miesięcznie na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 24. roku życia.
SPECJALNE USŁUGI OPIEKUŃCZE
Rodzina dziecka z niepełnosprawnością może także wnioskować o specjalistyczne usługi opiekuńcze, które przeznaczone są dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Są dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności. Usługi te są świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym. Wsparcie w postaci usług przyznaje się osobom, które wymagają pomocy innych. Ośrodek Pomocy Społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala w decyzji administracyjnej ich zakres, okres i miejsce świadczenia.
SPECJALNY ZASIŁEK OPIEKUŃCZY
Rodziny z dzieckiem z niepełnosprawnością mogą starać się równie o specjalny zasiłek opiekuńczy, który przysługuje osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Zasiłek przyznawany będzie rodzicom, ale tylko w przypadku, kiedy jedno z nich zrezygnowało z pracy zawodowej. Specjalny zasiłek opiekuńczy na chwilę obecną wynosi 620 zł miesięcznie i jest uzależniony od kryterium dochodowego.
Literatura i strony internetowe:
1. Kirenko J. (2002): Wsparcie społeczne osób z niepełnosprawnością. Wyższa Szkoła
Umiejętności Pedagogicznych i Zarządzania. Ryki
2. http://www.samorzad.lex.pl/
3. https://www.mpips.gov.pl/
4. http://www.infor.pl/
5. http://informatory.synapsis.waw.pl/
Opracowała Agnieszka Dziama
Szkoła Podstawowa w Szewni Górnej
